Herstelbezoek Onderwijsinspectie HLZ

Vorige verhaal

‘Tijd om te oogsten wat goed gaat’

Toen Wilfred Vlakveld drie jaar geleden als rector op het Hervormd Lyceum Zuid (HLZ) begon, hoorde hij van docenten vaak de kreet ‘het lukt ons niet om leerlingen aan het werk te krijgen’. De negatieve beoordeling van de Onderwijsinspectie voor didactisch handelen en kwaliteitscontrole op de havo-afdeling kwam dan ook niet als een verrassing. Wilfred: “Maar die onvoldoende was ook een breekijzer. Samen hebben we de schouders eronder gezet.”

De jaren voordat Wilfred aantrad als rector waren turbulent: er waren veel wisselingen in de schoolleiding en conflicten met het bestuur. Docent muziek Eric Veeger werkt al 38 jaar op het HLZ en zag met pijn in het hart zijn school achteruitgaan. “Het HLZ is altijd een kwaliteitsschool geweest, met hoge slagingspercentages en voor veel leerlingen hun eerste keusschool. Die vervelende periode heb ik me een beetje afzijdig gehouden van alle problemen en me vooral met mijn leerlingen beziggehouden. Ik was met name erg blij dat er met Wilfred een rector kwam die zich echt aan de school wilde verbinden.” De nieuwe rector zag dat er door al die wisselingen geen breed gedragen pedagogisch-didactisch klimaat meer was. “Docenten waren heel hard aan het werk, maar het zweet stond op de verkeerde rug”, legt Wilfred uit, “in elk geval niet op die van de leerlingen.”

Koers ontbrak

De onvoldoende van de Onderwijsinspectie kwam voor beide heren dan ook niet uit de lucht vallen. “Het bevestigde het beeld dat ik al zag”, zegt Wilfred, “maar dan is het nog wel een keiharde boodschap. Iedereen had vreselijk z’n best gedaan, maar ieder op z’n eigen manier. De koers was weggezakt.” Eric: “Het was natuurlijk niet fijn om te horen, maar we wilden er ook gelijk met elkaar voor gaan.” De rector heeft in eerste instantie in eigen woorden teruggekoppeld aan het team wat de grootste knelpunten waren, vervolgens verschillende analyses laten uitvoeren en op basis daarvan een verbeterplan opgesteld.

Effectieve directe instructie

“Een majeure ingreep kwam voort uit de vraag welke didactische vaardigheden we voor onze school leidend wilden maken. Het moest uiteraard wel passend zijn bij het van huis uit traditionele en docentgestuurde onderwijs van het HLZ”, blikt Wilfred terug. Het model van de effectieve directe instructie is uiteindelijk gekozen voor alle lessen. “Dat betekent werken vanuit doelen, niet vanuit taken. Een korte instructie, daarna de leerlingen aan het werk zetten, en aan het eind evalueren of het lesdoel is behaald.” Eric: “Bij een vak als muziek doe je dat eigenlijk als vanzelf, maar voor sommige docenten was het toch even wennen. Fijn dus dat collega’s daarin geschoold konden worden.”

Externe en interne steun

Die ondersteuning is kenmerkend geweest voor het hele herstelproces. Niet alleen zijn docenten gecoacht door adviseurs van het project ‘September Onderwijs’, maar ook de schoolleiding zelf werd ondersteund bij het maken en uitvoeren van het verbeterplan door ‘Leren Verbeteren’ en is geschoold in de Digitale Observatie Tool (DOT). DOT is een observatietool waarmee je lessen kunt beoordelen zoals de inspectie dat ook doet. Wilfred: “We hebben als schoolleiding met de DOT enorm veel lessen geobserveerd, wat echt nieuwe inzichten opleverde.” Eric: “Het is altijd spannend als iemand in je les komt kijken. Maar als je wilt dat er wat verandert, moet dat onderdeel van je nieuwe cultuur zijn. Je moet elkaar kunnen vertrouwen.” Dat dat vertrouwen groeide, bleek uit het feit dat docenten vanuit de DOT ook collegiaal lesbezoek wilden doen. Wilfred: “Dat gaf een mooie reuring in de school. Je leert zoveel van elkaar.”

Veel verbeterinitiatieven

Het is volgens de twee mannen eigenlijk te veel om op te noemen, hoe er aan het herstelplan is gewerkt. Zo hebben alle docenten ook nog een individueel coachingstraject gevolgd en zijn er teambijeenkomsten geweest met externe coaches. Eric: “Dat soort dingen is echt heel goed geweest voor de onderlinge verbondenheid in het team.” Onvoorzien, maar ook nuttig was dat door corona het digitaal onderwijs in een stroomversnelling kwam. “Naast dat alle docenten nu digitaal onderwijs kunnen geven, sloot de structuur van het nieuwe programma LessonUp, mooi aan bij het werken vanuit lesdoelen”, aldus Wilfred.

Dikke voldoende

Er is zoveel in gang gezet, aldus een trotse rector. “Het is nu tijd om te oogsten wat goed gaat. De medewerkerstevredenheid is weer hoger dan voorheen en op didactisch niveau hebben we mooie stappen gezet. Het is natuurlijk fantastisch dat dat ook bevestigd wordt met een ‘dikke voldoende’ van de inspectie. “Je merkt in de school dat we dit proces samen hebben doorlopen”, vult Eric aan, “de cultuur is weer veel opener dan voorheen.”

Wensen

Natuurlijk staan er altijd zaken op het wensenlijstje van de school. Wilfred: “Goed differentiëren in de les is een punt van aandacht, we moeten goed kijken naar het hele determinatieproces en naar nog actievere werkvormen in de les. Maar nu eerst opgelucht ademhalen en genieten van een welverdiende vakantie voor iedereen!”